Năng lực lãnh đạo có thể được đo lường không?

Người ta có thể định lượng doanh thu, KPI hay năng suất, nhưng làm sao để đo được khả năng truyền cảm hứng, dẫn dắt và phát triển con người?

Câu trả lời nằm ở cách doanh nghiệp nhìn nhận lãnh đạo như một năng lực có thể đo lường, huấn luyện và phát triển bằng dữ liệu.

SHL (Saville and Holdsworth Limited) - công ty quốc tế chuyên cung cấp các giải pháp đánh giá nhân tài - đã chứng minh điều đó qua nhiều Case study ở các lĩnh vực khác nhau: Từ nhà máy ô tô tại Mỹ đến tập đoàn y tế Genea. 

Dữ liệu không chỉ giúp tổ chức hiểu rõ hơn về con người, mà còn mở ra hướng tiếp cận mới: Xây dựng lãnh đạo theo mô hình mạng lưới, chứ không chỉ theo cấp bậc.

Bài viết này sẽ đi vào hai nghiên cứu tiêu biểu của SHL - trong ngành ô tô và y tế - để thấy rõ cách dữ liệu giúp tổ chức chuyển từ “đánh giá” sang “phát triển”, từ “cá nhân” sang “hệ thống”, và vì sao điều đó đang trở thành chuẩn mực mới của lãnh đạo toàn cầu.

1. Ngành ô tô: Khi năng lực lãnh đạo được định hình bằng dữ liệu thực chứng

Trong ngành công nghiệp ô tô, nơi mọi quy trình được đo lường bằng độ chính xác tuyệt đối, điều khó nắm bắt nhất lại là con người.

Một tập đoàn ô tô toàn cầu có trụ sở tại châu Âu, với hơn 200.000 nhân viên và tổng tài sản vượt 100 tỷ USD, đã nhận ra rằng để vận hành hiệu quả, họ không chỉ cần dây chuyền tinh vi, mà cần những người lãnh đạo biết thấu hiểu và phát triển con người.

Tại nhà máy ở Hoa Kỳ, doanh nghiệp muốn có cái nhìn toàn diện hơn về năng lực của đội ngũ giám sát viên và nhân viên quản lý: Họ mạnh ở đâu, yếu ở đâu, có thể tiến xa đến mức nào, và cần được hỗ trợ ra sao. 

Mục tiêu không chỉ là đánh giá hiện tại, mà là xây dựng một bản đồ phát triển lãnh đạo dài hạn, giúp tổ chức chuẩn bị cho tương lai.

SHL đã đồng hành cùng doanh nghiệp để định nghĩa lại khái niệm “đánh giá con người”. 

Bằng việc kết hợp dữ liệu, hành vi và bối cảnh nội bộ, SHL thiết kế khung năng lực lãnh đạo riêng cho công ty, triển khai công cụ đánh giá độc quyền để đo lường tiềm năng từng cá nhân, đồng thời huấn luyện đội ngũ HR nội bộ sử dụng bộ hướng dẫn phỏng vấn hành vi nhằm khai thác sâu hơn năng lực thực tế.

Kết quả là, mỗi nhân viên đều nhận được bản hướng dẫn phát triển cá nhân hóa, chỉ rõ điểm mạnh, khoảng trống và định hướng hành động cụ thể. 

Ở cấp độ tổ chức, ban lãnh đạo có trong tay bản đồ năng lực của toàn bộ đội ngũ, giúp họ nhìn rõ hơn tiềm năng lãnh đạo trong từng con người.

Trong một ngành mà “chính xác” từng chỉ dành cho máy móc, SHL đã giúp mở rộng khái niệm ấy sang cả con người. 

Bởi điều tạo nên sức mạnh của một dây chuyền không phải chỉ là thép hay động cơ, mà là những con người biết phát triển cùng nhau, và được dẫn dắt bằng dữ liệu, hiểu biết, cùng niềm tin rằng năng lực lãnh đạo có thể được bồi đắp từng ngày.

2. Ngành y tế (Genea): Khi lãnh đạo không còn là cá nhân, mà là một mạng lưới

Trong lĩnh vực y tế, năng lực lãnh đạo không chỉ được đo bằng doanh thu hay quy mô, mà bằng chất lượng con người trong mỗi quyết định. 

Với Genea, tổ chức y tế hàng đầu trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, tốc độ tăng trưởng nhanh và việc mở rộng ra toàn cầu đã đặt ra một thách thức mới: làm sao để giữ được tinh thần nhân bản trong khi tổ chức ngày càng lớn mạnh.

Sự phức tạp của môi trường pháp lý, cùng kỳ vọng ngày càng cao từ bệnh nhân, khiến mô hình lãnh đạo truyền thống theo tuyến dọc không còn đủ linh hoạt. 

Thay vì chỉ tập trung vào từng cá nhân xuất sắc, Genea cần một mạng lưới lãnh đạo có khả năng kết nối, cộng hưởng và cùng phát triển.

SHL đã cùng Genea thiết kế lại hệ thống lãnh đạo theo tư duy Enterprise Leadership - một mô hình đặt trọng tâm vào khả năng lãnh đạo toàn hệ thống thay vì từng phòng ban. 

Thông qua SHL Enterprise Leadership Academy, các lãnh đạo cấp cao được đánh giá toàn diện theo khung năng lực riêng của tổ chức, từ đó tham gia chuỗi đào tạo song song cả trực tuyến và trực tiếp, giúp họ mở rộng tầm nhìn, rèn kỹ năng kết nối và xây dựng chiến lược chung.

Kết quả cho thấy năng lực hoạch định chiến lược của đội ngũ lãnh đạo tăng 49%, trong khi tần suất giao tiếp giữa các phòng ban tăng gấp đôi. 

Những con số ấy không chỉ nói lên hiệu quả của chương trình, mà còn phản ánh một thay đổi sâu sắc: Genea đã chuyển từ một tổ chức có nhiều nhà quản lý giỏi, thành một hệ thống lãnh đạo liên kết, nơi mỗi người là một mắt xích quan trọng trong mạng lưới vận hành chung.

Khi dữ liệu và con người cùng hội tụ, lãnh đạo không còn là năng lực cá nhân, mà trở thành năng lượng lan tỏa. Và đó cũng là điều mà SHL gọi là bản chất của lãnh đạo hiện đại: Không đi trước để dẫn đường, mà đi cùng để kết nối.

Lời kết: Khi lãnh đạo trở thành năng lực của tổ chức

Từ nhà máy ô tô đến bệnh viện y khoa, những case study của SHL cho thấy một chuyển dịch căn bản trong tư duy lãnh đạo toàn cầu. 

Doanh nghiệp không còn tìm kiếm những “ngôi sao” đơn lẻ, mà hướng tới xây dựng hệ thống có khả năng nuôi dưỡng và khuếch đại năng lực lãnh đạo ở mọi cấp độ.

Dữ liệu không còn chỉ để đánh giá, mà để đối thoại, giúp tổ chức hiểu con người của mình sâu hơn, từ đó tạo điều kiện để họ phát triển bền vững. 

Khi mỗi cá nhân đều có bản đồ phát triển riêng, và mỗi lãnh đạo đều nhìn thấy tác động của mình trong một mạng lưới lớn hơn, tổ chức không chỉ trở nên hiệu quả hơn, mà còn trở nên nhân văn hơn.

Và có lẽ, bài học lớn nhất từ những nghiên cứu của SHL chính là: Lãnh đạo không phải một vị trí để đạt được, mà là một năng lực để cùng nhau phát triển.