Xu hướng M&A – Tương lai của doanh nghiệp ngành dược

Giới chuyên gia nhận định hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) trong ngành dược bước đầu đã thu được trái ngọt khi giai đoạn đỉnh cao đã tạm qua.

Những bước tiến mới trong xu thế M&A của doanh nghiệp ngành dược.

Những dấu hiệu khởi sắc của làn sóng M&A

Sau khi hợp tác thành công cùng Tập đoàn Dược phẩm DaeWoong, danh mục thuốc tân dược của Traphaco đạt được mức tăng trưởng cao.

Theo đó, quá trình đàm phán bắt đầu từ năm 2019 và sau 2 năm, đến nay, loại thuốc tân dược đầu tiên do Daewoong chuyển giao công nghệ đã đi vào sản xuất từ quý III/2021.

Ước tính, từ năm 2021, Traphaco sẽ có 3 - 4 sản phẩm được chuyển giao công nghệ mỗi năm trong 5 năm tới (2021 - 2026), giúp thúc đẩy mạnh danh mục thuốc tân dược.

Gần đây, tăng trưởng của Traphaco được hỗ trợ bởi doanh thu từ sản phẩm R&D mới (Boganic Premium, Boganic tea, Seacan, Feritonic…), với số lượng sản phẩm ra mắt thành công tăng từ 2-3 sản phẩm/năm lên 6 sản phẩm/năm trong 2016 - 2020.

Sự chuyển giao công nghệ và danh mục thuốc tân dược trong làn sóng M&A.

Câu chuyện Taisho và Dược Hậu Giang cũng minh chứng cho trái ngọt của làn sóng M&A.

Theo đó, sau khi tăng vốn, dưới trợ lực của Taisho, Dược Hậu Giang đánh dấu bước chuyển mình quan trọng với 2 dây chuyền sản xuất đạt tiêu chuẩn Japan GMP, giúp nâng cao chất lượng và gia tăng năng lực cạnh tranh các sản phẩm theo tiêu chuẩn toàn cầu.

Trong tương lai, doanh nghiệp sẽ nâng cấp các dây chuyền còn lại lên chuẩn Japan GMP. Đây chính là bước đột phá của doanh nghiệp này với sứ mệnh nâng tầm thuốc Việt không chỉ tại thị trường trong nước mà còn vững vàng vươn ra thị trường quốc tế.

Trong phân phối, Dược Hậu Giang luôn ứng dụng "Just in Time" để tối ưu tiến độ sản xuất và hàng, giảm số tháng trữ hàng tồn kho. Các trung tâm phân phối đều đạt chuẩn GSP, giúp hàng hóa lưu thông vẫn đảm bảo chất lượng.

Phòng kiểm nghiệm cũng đạt GLP sẵn sàng đón các sáng chế thuốc và công nghệ tân tiến mới.

Về làn sóng M&A trong ngành dược, ngoài những thương vụ lớn đã được nhắc tới trước đó tại Công ty cổ phần Dược phẩm Imexpharm, Dược Hà Tây, Công ty cổ phần Pymepharco.

Trong năm 2020, nhóm nhà đầu tư do GIC đại diện đã rót 203 triệu USD vào Vinmec, trong khi VinaCapital đầu tư vào Bệnh viện Thu Cúc. Hay gần đây, Sumitomo Corporation của Nhật Bản công bố sẽ đầu tư hàng chục triệu USD vào Insmart - doanh nghiệp chuyên cung cấp các dịch vụ liên quan tới bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe tại thị trường Việt Nam.

Ngoài ra, phân khúc phòng khám nha khoa sẽ tiếp tục hấp dẫn các nhà đầu tư với các chuỗi mới thành lập có cơ sở vật chất chất lượng cao và nha sĩ được đào tạo bài bản. Đầu năm 2021, Kim Dental huy động thành công 24 triệu USD trong vòng Series B từ Quỹ đầu tư ABC World Asia.

Xu thế thay đổi ở giai đoạn bình thường mới

Nếu nhìn nhận theo xu thế của năm 2019 và 2020, lĩnh vực chữa trị ung thư sẽ tiếp tục là phân khúc chính của các thương vụ M&A trong lĩnh vực dược phẩm.

Bên cạnh đó, theo ý kiến của một số chuyên gia, hiện các phòng khám chuyên khoa tập trung vào một số lĩnh vực y tế khác như tiêu hóa, vật lý trị liệu và nhi khoa đang có nhu cầu mạnh mẽ.

Đặc biệt, Việt Nam sẽ chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ y tế với các ứng dụng cho phép người dùng đặt lịch khám và thăm khám bác sĩ thông qua trò chuyện video.

Thực tế cho thấy, nhiều start-up công nghệ y tế như JioHealth và Med247 đã huy động thành công vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, cho thấy triển vọng của phân khúc mới mẻ này tại thị trường Việt Nam.

Sự đổi mới công nghệ nhanh chóng và các hãng dược phẩm phải cải tiến liên tục trong giai đoạn bình thường mới.

Dù không thể phủ nhận sức hấp dẫn của M&A trong ngành dược, song vẫn còn một số hạn chế về cơ chế chính sách níu chân các nhà đầu tư ngoại.

Tuy nhiên, trong thời gian gần 2 năm diễn ra dịch COVID-19, số lượng phê duyệt thuốc đã tăng từ 171 trường hợp trong 8 tháng năm 2020 lên 335 trường hợp trong 8 tháng năm 2021 và thời gian phê duyệt trung bình đối với một số loại thuốc đã giảm từ 22 tháng xuống 18 tháng là tín hiệu đáng mừng.

Theo ông Phan Văn Hiệu, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dược mỹ phẩm CIV, ba lý do chính khiến M&A vẫn là xu thế của tương lai bởi trong bối cảnh nhu cầu ngày càng tăng và sự đổi mới công nghệ nhanh chóng, các hãng dược phẩm phải liên tục cải tiến và phát triển bộ phận R&D trước khi các bằng sáng chế hết hạn.

 Do đó, các hãng sẽ tham vọng mua lại các công ty nhỏ hơn với những điều kiện sẵn có.

“Ngoài ra, hoạt động M&A sẽ góp phần cơ cấu lại danh mục đầu tư. Theo đó, danh mục đầu tư của các công ty dược phẩm liên tục cần được làm mới để giải quyết sự sụt giảm doanh thu không thể tránh khỏi khi các bằng sáng chế của thuốc brand name hết hạn.

 Việc này đòi hỏi các hãng phải liên tục theo dõi và tinh chỉnh danh mục sản phẩm của mình. Do đó, M&A như một giải pháp để các hãng lớn thu nhận những tiến bộ mới từ các công ty nhỏ hơn, bổ sung vào danh mục đầu tư của mình”, ông Hiệu nói.

Hoạt động M&A toàn cầu tăng trưởng mạnh mẽ

Dữ liệu của Refinitiv cho thấy, các hoạt động nhộn nhịp trở lại trên thị trường M&A trong những tháng cuối năm 2020, giúp tổng giá trị các thương vụ M&A trên toàn cầu trong cả năm đạt mức 3.600 tỷ USD.

Ở cấp độ khu vực, theo PwC, so với 6 tháng đầu năm, số lượng thương vụ nửa cuối năm 2020 tại Châu Mỹ tăng 20%, tại khối các quốc gia Châu Âu, Trung Đông và Châu Phi (EMEA) tăng 17%, tại Châu Á Thái Bình Dương tăng 17%.

Tổng giá trị các thương vụ tại Châu Mỹ chứng kiến mức tăng lớn nhất lên tới trên 200%, phần lớn nhờ vào các giao dịch quy mô lớn diễn ra vào nửa cuối năm.

Thị trường M&A thế giới đang có đà phục hồi mạnh mẽ với nhiều thương vụ đình đám từ cuối năm 2020 đến nay.

Trong năm 2020, có tới 8/10 thương vụ M&A lớn nhất được chốt trong nửa cuối năm, trong đó có thể kể đến những thương vụ đình đám như hãng chip Nvidia (Mỹ) mua lại hãng thiết kế chip Arm Holdings của Anh từ Tập đoàn SoftBank (Nhật Bản) với trị giá 40 tỷ USD.

Hãng chip AMD (Mỹ) thâu tóm đối thủ Xilinx với giá 35 tỷ USD. S&P Global của Mỹ chi 44 tỷ USD mua lại hãng nghiên cứu thị trường IHS Markit của Anh. Hãng dược AstraZeneca (Anh) bỏ ra 39 tỷ USD để sáp nhập hãng công nghệ sinh học Alexion (Mỹ)…

Bước sang năm 2021, đúng như kỳ vọng của nhiều chuyên gia kinh tế, thị trường M&A toàn cầu vẫn tiếp tục sôi động do lãi suất thấp, cổ phiếu tăng cao và nhiều công ty tập trung vào việc mở rộng hoạt động kinh doanh giữa bối cảnh các nền kinh tế lớn trên thế giới đang phục hồi sau khi triển khai chiến dịch tiêm vaccine ngừa COVID-19.

Theo số liệu phân tích của Refinitiv, tổng giá trị của các giao dịch M&A đang chờ xử lý và hoàn tất được công bố trong giai đoạn từ tháng 1-5/2021 đạt mức cao kỷ lục 2.400 tỷ USD. Chỉ tính riêng tháng 5 vừa qua, giá trị các vụ M&A toàn cầu đạt khoảng 532,9 tỷ USD, mức cao nhất so với cùng kỳ của các năm trước.

Theo đánh giá của các chuyên gia, dù đại địch COVID-19 vẫn đang tạo ra nhiều thách thức đối với nền kinh tế của nhiều quốc gia, song hoạt động giao dịch M&A những tháng cuối năm 2021 sẽ còn tiếp tục sôi động do việc tăng tốc số hóa và chuyển đổi đang trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều doanh nghiệp hậu COVID-19.

Trong một cuộc khảo sát của PwC, 76% lãnh đạo doanh nghiệp cho biết, họ có kế hoạch phân bổ nhiều nguồn lực hơn cho chuyển đổi kỹ thuật số, đặc biệt trong phân tích dữ liệu, tự động hóa, đám mây, trải nghiệm khách hàng và chuyển đổi sản phẩm và dịch vụ.

 Bên cạnh đó, có 53% doanh nghiệp cho biết sẽ phân bổ nhiều hơn cho hoạt động M&A như một cách để đạt được các ưu tiên chiến lược chính của mình.

Sự sôi động trở lại của thị trường M&A sẽ là niềm tin để nền kinh tế toàn cầu phục hồi trong trạng thái bình thường khi đại dịch vẫn đang có nhiều diễn biến phức tạp.

Tổng hợp: Nguồn: Báo đầu tư, Tạp chí con số & sự kiện